Англи хэлний хичээл2 :|: LEGIONER

Англи хэлний хичээл2

2011-01-31,11:52

Энгийн одоо цагийн үгүйсгэсэн хэлбэр - I do not

The Present Simple negative - Жирийн одоо цагийн үгүйсгэсэн хэлбэр - "don`t" = do not | "doesn`t" = does not

Гуравдагч этгээд (he, she, it) үгүйсгэсэн хэлбэрт үйл үг нь "s" дагавар авна. Жишээ нь:

Do you read book?

Yes, i do

Does he like candy?

No, he likes ice cream

I/we/you/they	do not	do not have	do not read	do not like	do not eat	do not drink
I/we/you/they	don`t	don`t have	don`t read	don`t like	don`t eat	don`t drink
He/she/it	does not	does not have	does not read	does not like	does not eat	does not drink
He/she/it	doesn`t	doesn`t have	doesn`t read	doesn`t like	doesn`t eat	doesn`t drink

Хагас сайн өдрийн өглөө Бений хийдэг болон хийдэггүй зүйлс

On Saturday Mr Bean doesn`t wake up at 6.00 am. He wakes up at 8.00 am. Хагас сайн өдөр Бен 6 цагт сэрдэггүй.Тэр 8 цагт сэрдэг.

He doesn`t get up at 6.15 am. He gets up at 9.00 am. Тэр 6.15-д босдоггүй, 9 цагт босдог.

Everyday he doesn`t go to the post office. He goes to the post office 2 times in a week. Тэр шуудан руу өдөр бүр явдаггүй. Тэр 7 хоногт 2 удаа шуудан явдаг.

He doesn`t have a shower. He has a bath.

Тэр шүршүүрт ордоггүй, баннанд ордог.

After his shower he doesn`t have a cup of coffee. He has a shave and brushes his teeth. Шүршүүрт орсоны дараа тэр кофе уудаггүй, сахлаа хусаж шүдээ угаадаг.

Baagii doesn`t watch TV in the morning. He watches TV until 4am. Баагий өглөөгүүр зурагт үздэггүй. Тэр өглөөний 4 хүртэл зурагт үздэг.

After breakfast he doesn`t read the newspaper. He goes for a run. Өглөөний цайны дараа тэр сонин уншдаггүй. Тэр гүйхээр явдаг.

After his run he doesn`t go to work. He usually visits friends. Гүйсний дараа тэр ажил руугаа явдаггүй. Тэр голдуу найз нартайгаа уулздаг.

Энгийн одоо цагийн асуусан хэлбэр - Do I?

Давтамжийн үйл хавсрал (How often?-хэрхэн, хичнээн?)

Some adverbs tell us how often something is done.

Зарим нэг дайвар үг нь үйл явдал хэрхэн давтагддагыг илэрхийлдэг.

1. Давтамжийн үйл хавсрал нь Жирийн одоо цагт гол үйл үгийн өмнө ордог. Жишээ нь: I usually work on Saturdays. They never drink coffee.
2. To be үйл үгийн дараа орно. Жишээ нь: It is often cold in winter.
3. Can, do гэх мэт туслах үйл үгийн дараа орно. Жишээ нь: She can never drink vodka.

Жирийн одоо цагийн асуух хэлбэр - "Do I?"

Do	I	have	do	like	want	something?
	you	have	do	like	want
	we	have	do	like	want
	they	have	do	like	want
Does	he	have	do	like	want
	she	have	do	like	want
	it	have	do	like	want

Өдөр бүр Бений ажил дээрээ хийдэг зүйлийг асууцгаая.

"Mr Bean, what do you do?"	Бэн, та юу хийдэг вэ?	"I`m a teacher."
"What do you teach?"	Та юу заадаг вэ?	"I teach English."
"Where do you work?"	Та хаана ажилладаг вэ?	"I work at a language school in London.
"Do you usually walk to work?"	Та ажил руугаа ер нь алхдаг уу?	"No, I always drive."
"What time do you usually start your work?"	Та хэдээс ажлаа эхэлдэг вэ?	"I usually start work at 9.00 am."
"How many classes do you teach?"	Та хэдэн ангид заадаг вэ?	"I usually teach three classes a day."
"Do you ever teach evening classes?"	Та оройн цагаар заадаг уу?	"No, never. I only teach in the day."
"Do you ever teach on a Saturday?"	Та Бямбад заадаг уу?	"Yes, but only sometimes."
"Does anyone else teach English?"	Өөр хэн нэгэн англи хэл заадаг уу?	"Yes, there is one other English teacher, Miss Smith."
"Does she teach every day?"	Тэр өдөр бүр заадаг уу?	"No, she only works part-time. She teaches Monday to Wednesday. She never teaches at the weekend."
"What time do you usually finish work?"	Та ерөнхийдөө ажлаа хэдээс дуусгадаг вэ?	"I usually finish work at 4 o`clock."

Time 1-Цаг хугацааг илэрхийлэх 1

Цаг хэд болж байгааг хэлж сурцгаая

Twelve o`clock	Six o`clock
One o`clock	Seven o`clock
Two o`clock	Eight o`clock
Three o`clock	Nine o`clock
Four o`clock	Ten o`clock
Five o`clock	Eleven o`clock

Morning(Өглөө)	Afternoon(Үдээс хойш)	Evening(Орой)	Night(Шөнө)
00.01 - 12.00	12.01 to 18.00	18.01 to 22.00	22.01 - 24.00

Англи хэлэнд бид аливаа цаг тэдээс тэд өнгөрч байвал "past" гэж хэлнэ. Мөн англи хэлэнд цагийг хэлэхдээ эхлээд минутаа дараа нь цагаа хэлдэг.

Example:

It`s twenty past nine. (9-өөс 20 минут өнгөрч байна гэж байна. Энэ нь манайхаар 9.20 болж байна гэсэн үг)

It`s 10 past 8. (8 аас 10 минут өнгөрч байна гэж байна энэ нь 8.10 болж байна гэсэн үг)

* Хэрвээ аливаа цаг тэдээс тэдэд дутуу байна гэвэл "to" гэж хэлдэг.

Example:

It`s 25 to 6. (6 аад 25 минут дутуу байна гэж байна энэ нь манайхаар 5.35 болж байна гэсэн үг)

It`s 10 to 1. (12.50 болж байна)

* Хэрвээ яг 1, 2 цаг болж байна гэвэл "o`clock" гэдэг үгийг хэрэглэнэ.

Example:

It`s five o`clock. (5 цаг болж байна)

It` 12 o`clock. (12 цаг болж байна)

* Мөн 15 минутыг хэлэхдээ "quarter" гэж хэлнэ. Энэ нь аливаа юмны дөрөвний нэг гэсэн үг.

Example:

It`s quarter (15 минут) to six. (6-д 15 минут дутуу байна, манайхаар 5.45 болж байна)

It`s quarter (15 минут) past 3. (3-аас 15 минут өнгөрч байна, манайхаар 3.15 болж байна)

* Хэрвээ 30 минут хэлвэл "half" гэдэг үгийг ашиглаж хэлдэг. Энэ нь (хагас) гэсэн утгатай үг юм.

Example:

It`s half past 7. (7.30 буюу 7 хагас болж байна)

It`s half past 11. (11.30 болж байна)

* Англичууд тэдэд 30 минут дутуу байна гэж ярьдаггүй дандаа өнгөрч байгаа хэлбэр дээр ярьдаг. Тэгэхлээр үргэлж (past) гэдэг үгээ л хэрэглэнэ гэсэн үг.

* Заримдаа англи хэлэнд цагийг манайх шиг 2 хувааж хэлдэг.

Example:

It`s seven twenty-five. (Долоо хорин тав болж байна.)

It`s 3.30. (It`s three-thirty) (Гурав гуч болж байна.)

* Заримдаа бид өглөөгүүр, үдээс хойш, оройдоо гэдэг үгийг ашиглаж хэлж болдог. Жишээ нь: in the morning, in the afternoon, in the evening.

Example:

The time was 11.30 in the morning. (Өглөөний 11 хагас болж байсан)

It was 10 o`clock in the evening. (Оройны 10 болж байсан)

* Хэрвээ шөнө дунд гэж хэлэх бол "аt night" гэж хэлнэ, "in the evening" гэж хэлэхгүй.

Анхааруулга!

Өглөөний цагийг "AM" оройны цагийг "PM" гэж тэмдэглэдэг.

Example:

Can you come tomorrow at 10AM ? (Чи маргааш өглөөний 10 цагт ирж чадах уу?)

Yesterday I went to Baganuur at 12AM . (Би өчигдөр шөнийн 12-т Бага нуур явсан)

Анхаар! Энд шөнийн 12 юм бол яагаад "AM" гэж гайхаж байгаа бол шөнийн 12 цагаас хойш өглөө болдог гэдгийг бүү мартаарай!

The shop closes at 6 PM. (Дэлгүүр орой 6-гаас хаадаг)

Time 2-Цаг хугацааг илэрхийлэх 2

Time (2)

Twelve o`clock

Twelve fifteen

эсвэл

Quarter past twelve

Twelve thirty

эсвэл

Half past twelve

Twelve forty-five

эсвэл

Quarter to one

Exactly эсвэл about (Яг эсвэл ойролцоогоор)

Exactly-яг

About-ойролцоогоор

14.00

It`s exactly 2.00pm. Яг өдрийн 2 цаг болж байна.

14.14

It was about 2.15pm. Цаг ойролцоогоор 2.15 болж байсан.

Цаг хэд болж байгааг яаж асуух вэ?

Excuse me, what time is it, please? Уучлаарай, цаг хэд болж байна вэ?	It`s exactly eight o`clock. Яг 8 цаг болж байна.
Excuse me. Do you have the time, please? Уучлаарай, цаг байхгүй биз?	It`s half past twelve. 12.30 болж байна. эсвэл It`s twelve thirty. 12.30 болж байна.
Excuse me. Could you tell me the time, please? Уучлаарай, та надад цаг хэд болж байгааг хэлээд өгөхгүй юу?	It`s about half past eleven. 11.30 болж байна. эсвэл It`s about eleven thirty. 11.30 болж

Time 3-Цаг хугацааг илэрхийлэх 3

Time (3) - Цагтай хамт хэрэглэгддэг угтвар үгс

Тодорхой цаг хугацаанд		Цагийн турш
"When shall we meet?" Бүгдээрээ хэзээ уулзах вэ?	"Let`s meet at 1 o`clock."	"It`s 12.45, when will you be ready?" 12.45 болж байна. Чи хэзээ бэлэн болох вэ?	"I`ll see you in an hour, at about 1.45 OK"

Дээрх жишээг тодруулвал:

* Let`s meet at 1 o`clock. (1 цагт уулзъя) "at" гэдэг нь д, т гэсэн утгатай.

* I"ll see you in an hour, at 1.45 OK. (Цагийн дотор уулзъя, 1,45-д OK) "in" гэдэг нь дотор гэсэн утгатай.

* Let's meet on time. (Цагтаа уулзъя) "on" гэдэг угтварыг time гэдэг үгтэй хамт хэрэглэдэг.

"I go to work in the morning." Би өглөөгүүр ажилдаа явдаг.

"I go home in the evening." Би орой гэрлүүгээ явдаг.

"I have lunch in the afternoon." Би үдээс хойш өдрийн хоолоо иддэг.

"I go to sleep at night." Би шөнө унтдаг.

Асуултууд

"What time do you open?"-Танайх хэдэн цагт онгойдог вэ?

at
We open at ...	nine` oclock.

Example:

We open at 9 o`clock. (Манайх 9 цагт онгойдог)

We close at 6 o`clock. (Манайх 6 цагт хаадаг)

"What time do you close?"-Танайх хэдэн цагт хаадаг вэ?

at
We close at ...	six o`clock.

When?-Хэзээ

Time-Цаг хугацаа

Opening Times-Онгойх цаг

"When do you open?"-Танайх хэзээ нээлттэй байдаг вэ?

from		to
We open from...	9 am	to	6 pm. "
But, we close from...	12 noon	to	1 pm for lunch."

Example: Манайх өглөө 9-өөс орой 6 хүртэл онгойдог. Гэхдээ бид үдийн цайгаараа 12-оос 1 хүртэл хаадаг.

AM or PM

Morning - Өглөө	00.01 - 11.59
AM - (Шөнө дундаас өдөр дунд хүртэлх хугацаа)	00.01 hrs - 12.00
Noon or midday - Үд дунд, өдөр дунд	12.00
PM - (Өдөр дундаас хойш)	12.01 - 24.00 hrs
Afternoon - Үдээс хойш	12.01 - 18.00
Evening - Орой	18.01 - 22.00
Night - Шөнө	22.01 - 24.00
Midnight - Шөнө дунд	24.00

* Мөн Англи хэлэнд цагийг хэлэхдээ almost, over, nearly, just гэдэг үгнүүдтэй хамт ихэвчлэн хэрэглэдэг.

almost/nearly-бараг

over-өнгөрч байна

just-дөнгөж

Example:

Хэрвээ цаг 8-д 2-хон минут дутуу байвал. (It`s almost 8 о`clock) гэж хэлнэ. Эсвэл (It`s nearly 8 o`clock)-(Бараг л 8 цаг болж байна даа)

Хэрвээ цаг 8-аас 1 минут өнгөрч байвал. (It`s over Cool гэж хэлнэ. Эсвэл (It`s just over 8 o`clock)-(Дөнгөж л 8 өнгөрч байна) гэж хэлнэ.

Seasons (Жилийн 4 улирал)

Жилийн 4 улирал

Spring-Хавар	Summer-Зун	Autumn-Намар	Winter-Өвөл

Улирал болгон 3 сар үргэлжилдэг:

Spring-Хавар
March-3 дугаар сар	April-4 дүгээр сар	May-5 дугаар сар

Summer-Зун
June-6 дугаар сар	July-7 дугаар сар	August-8 дугаар

Autumn-Намар
September-9 дүгээр сар	October-10 дугаар сар	November-11 дүгээр сар

Winter-Өвөл
December-12 дугаар сар	January-1 дүгээр сар	February-2 дугаар сар

Улирал болгон өөр өөрийн онцлог шинж чанартай:

Spring

Хаврын улиралд өдөр аажмаар уртсаж, цаг агаар дулаарах ба ихэнх үед салхитай байна. Бид хавар Цагаан сарын баярыг тэмдэглэдэг.

In Spring the days get longer, the weather is warmer can get very windy. We celebrate Tsagaan sar in the spring.

Summer

Зуны улиралд өдөр урт болж цаг агаар ихэнх үед дулаахан, хааяа халуун байна. Зуны улиралд бид амралтаар явдаг.

In summer the days are long and the weather is usually warm and sometimes even hot. We usually go on holiday in the summer.

Autumn

Намрын улиралд өдөр богиносож, цаг агаар хүйтэрч модны навчис унана. Бид намрын улиралд Халлоуйны баярыг тэмдэглэдэг.

In autumn the days get shorter, it gets colder and the leaves fall from the trees. We celebrate Halloween in autumn.

Winter

Өвлийн улиралд өдөр богинохон болж ерөнхийдөө хүйтэн, чийглэг, цастай байна. Өвлийн улиралд бид Шинэ жилийн баярыг тэмдэглэдэг.

In winter the days are short and it is generally cold and often wet, and it snows. We celebrate Christmas in the winter.

Цаг хугацаа илэрхийлсэн угтвар үг

Бид in угтварыг улирлыг хэлэхдээ хэрэглэдэг.

Жишээ нь:

In Russia it is cold in (the) winter.

Улирлууд өөрийн гэсэн тэмдэг нэртэй.

Most of the seasons have their own adjective.

Spring

Spring гэдэг үг нь тэмдэг нэр шиг хэлэгдэхгүй ба "хавар шиг" гэж хэлж болно.

Жишээ нь:

The weather is very spring like.

Summer

Тэмдэг нэр нь "summery"

Жишээ нь:

I like summery weather. Би зунархуу/зун шиг улиралд дуртай.

Autumn

Тэмдэг нэр нь "autumnal"

Жишээ нь:

There is an autumnal feeling in the air. Яг л нэг намар юм шигээ.

Winter

Тэмдэг нэр нь "wintry"

Жишээ нь:

The forecast said there would be wintry wind tomorrow. Цаг агаарын мэдээгээр маргааш яг өвлийн салхи шиг салхилна гэв.

! Өдөр болон сарын нэр нь ТОМ үсгээр эхлэх ба улирлын нэр том үсгээр эхлэхгүй.

Жишээ нь:

Christmas is in December during the winter. Өвөл 12 дугаар сард Зул сарын баяр болдог.

I like it when Christmas Day is on a Sunday. Би Зул сарын баярын өдрийг бүтэн сайнд тохиоход их дуртай байдаг.

Хүний биеийг тодорхойлох (Гадаад дүр төрх)

Describing people-Хүний биеийг тодорхойлох


She is thin-туранхай	She is fat-бүдүүн	Tall and short-өндөр, намхан

Describing people

Хүний биеийг тодорхойлох

height and build

Биеийн өндөр ба галбир

type of hair

Үсний хэлбэр

complexion

Өнгө зүс

Appearances - Гадна төрх

Height - Биеийн өндөр

How tall is he? Тэр хэр өндөр вэ?

He is tall. Тэр бол өндөр.

He is short. Тэр бол намхан.

He is medium height. Тэр бол дунд зэргийн.

He is very tall. Тэр бол маш өндөр.

He is quite short. Тэр нилээд намхан.

He`s very buildy. Тэр нэлээн биеэрхүү.

Build - Биеийн галбир

She is skinny. Тэр бол хатингар.	She is fat. Тэр бол бүдүүн.
She is thin. Тэр бол туранхай.	She is overweight. Тэр жин хэтэрсэн.
She is slim. Тэр бол гуалиг.	She is plump. Тэр бол махлаг.
She is slender. Тэр бол туяхан.	She is stocky. Тэр бол пагдгар.

Type of hair - Үсний хэлбэр
She has *long* hair. Тэр урт үстэй.	She has *short* hair. Тэр богинохон үстэй.	He is bold. Тэр халзан.	She has *medium length* hair. Тэр дунд зэргийн үстэй.	She has *very long* hair. Тэр маш урт үстэй.	She has *too short* hair. Тэр дэндүү богинохон үстэй.
She has long, *black* hair. Тэр урт хар үстэй.	She has short, *black* hair. Тэр богионохон хар үстэй.	He has long braided hair. Тэр урт сүлжсэн үстэй.	She has medium length, *blonde* hair. Тэр дунд зэргийн хонгор шар үстэй.	She has medium length, *red* hair. Тэр дунд зэргийн улаан үстэй.	She has short, *blonde* hair. Тэр богинохон шаргал үстэй.
She has long, *straight*, black hair. Тэр урт, шулуун, хар үстэй.	She has short, straight, black hair. Тэр богинохон шулуун хар үстэй.	She has long fuzzy hair. Тэр урт арзгар үстэй.	She has medium length, straight, blonde hair. Тэр дунд зэргийн шулуун шаргал үстэй.	She has medium length, *wavy*, red hair. Тэр дунд зэргийн долгионтой үстэй.	She has short, *curly*, blonde hair. Тэр богинохон буржгар шар үстэй.


She has medium blond hair, blue eyes. Тэр дунд зэргийн хонгор шар үстэй, цэнхэр нүдтэй.	He has bold and pale. Тэр халзан, цонхигор царайтай.	She has long straight black hair. Тэр урт шулуун хар үстэй.	He has short hair and thick lips. Тэр богинохон үстэй, зузаан уруултай.	He has short yellow curly hair and bat ears. Тэр богинохон шар буржгар үстэй, дэлдэн чихтэй.	She has fuzzy afro orange hair and glasses. Тэр африкийн арзгар улбар шар үстэй, нүдний шилтэй.

Type of complexion - Өнгө зүс

He is Asian. He has light-brown skin. Тэр цайвар бор арьстай ази хүн.

She is black. She has dark skin.

Тэр бол хар. Тэр хар арьстай.

He is white. He has fair skin. Тэр бол цагаан. Тэр цайвардуу арьстай.

She is white. She has slightly tanned skin. Тэр цагаан мөртлөө жаахан бордуу арьстай.

She is white. She has very pale skin. Тэр цагаан гэхдээ маш зонхигор.

Шинэ үгс!

bald, black, blonde, blue, brown, curly, fat, grey, long , medium,
overweight, pale, plump, red, short, skinny, slim, stocky, straight, tall, tanned,
thin, wavy and white

Эдгээр үгс нь тэмдэг нэр ба нэр үгийг тодотгож өгдөг

very-маш, quite-нилээн and slightly-жаахан, үл ялих

Эдгээр үгс нь тодорхойлогч үгнүүд ба тэмдэг нэрийг тодорхойлж өөрчилдөг

Describing people`s features

Гадаад төрхөөр нь хүнийг тодорхойлох

eyes(нүд)

right eye-баруун нүд

left eye-зүүн нүд

nose(хамар)

left nostril-зүүн хамрын нүх

right nostril-баруун хамрын нүх

mouth(ам)

upper lip-дээд уруул

lower lip-доод уруул

ears(чих)

right ear-баруун чих

left ear-зүүн чих

Possessive pronouns (Хамаатуулах төлөөний нэр)

Хамаатуулах төлөөний үг

Эзэмшил, өмч болохыг харуулахын тулд хамаатуулах хэлбэрийн төлөөний үг нь нэр үгийг тодорхойлж байдаг.

Жишээ нь:

I`m Saikhana.

My name`s Saikhana. Миний нэр Сайханаа.

Хамаатуулах төлөөний үг нь нэр үгийн өмнө ордог.

Saikhana is my name. Сайханаа бол миний нэр.


I found my keys.	He has forgotten his glasses.
This is my keys.	Where has he left his glasses?

Биеийн төлөөний нэр Хамаатуулах төлөөний үг

I	би	my	миний
you	чи	your	чиний
he	тэр эрэгтэй	his	тэр эрэгтэйн
she	тэр эмэгтэй	her	тэр эмэгтэйн
it	энэ юм	its	энэ юмны
we	бид	our	манай
you	та нар	your	та нарын
they	тэд нар	their	тэд нарын

Асуулт асуух

"Whose .......?" гэдэг асуулт нь хэн нэгэнд ямар нэг юм хамаардаг эсэх тухай асуудаг. Энэ нь "Хэний" гэсэн үг юм.

Жишээ нь:

Q) "Whose book is this?" Энэ хэний ном бэ?

A) "It`s Mr Bean`s book." эсвэл "It`s his book." Энэ бол Mr. Бэнны ном. Эсвэл энэ түүний ном.

Анхаар!

Хамаатуулахын "s" -ийг үйл үгийн хураангуй хэлбэртэй андуурч болохгүй:

Нэр үг + "s = хамаатуулах төлөөний үг үү эсвэл "is" үү?
"s = хамаатуулах	"s = is
Lynne`s name. = Her name. Bob`s house. = His house.	My name`s Lynne. = My name is Lynne. Bob`s nice. = Bob is nice. Who`s English? = Who is English?
The hotel`s name`s The Marriott. = Its name is the Marriot.

Харилцан яриа:

Mr Bean meets a new student. Mr. Бэнн нэг шинэ оюутантай уулзаж байгаа нь:

Mr Bean:	Hello, my name`s Chris Bean. I`m *your* new English teacher.
Student:	Hello, Mr Chris, it`s nice to meet you.
Mr Bean:	No, that`s not right. My first name is Chris, my last name is Bean.
Student:	Oh, I`m sorry, Mr Bean.
Mr Bean:	That`s all right. What`s *your* name?
Student:	My first name is Sam, my last name is Chan.
Mr Bean:	Good. You can call me by my first name, Chris, if you like.
Student:	Great, you can call me Sam.
Mr Bean:	Good. Well it`s time to start *our* lesson.

Today, yesterday, tomorrow... (Өнөөдөр, өчигдөр, маргааш...)

Present - Одоо	Past - Өнгөрсөн
am/is	was
are	were

Цаг хугацааны бусад илэрхийлэл

Гараг

The past - Өнгөрсөн			The present - Одоо	The future - Ирээдүй
Monday	Tuesday	Wednesday	Thursday	Friday	Saturday	Sunday
*Last Monday-Өнгөрсөн Даваа гараг*	The day before *yesterday-уржигдар*	*Yesterday-өчигдөр*	*Today-өнөөдөр*	*Tomorrow-маргааш*	The day after *tomorrow-нөгөөдөр*	*Next Sunday-дараагийн бүтэн сайн*

Сар

The past - Өнгөрсөн			The present - Одоо	The future - Ирээдүй
July	August	September	October	November	December	January
*Last* July -өнгөрсөн 7-р сар	The month before *last-өнгөрсөн сарийн сарийн өмнөх сар*	*Last* month-өнгөрсөн сар	*This* month -энэ сар	*Next* month-дараа сар	The month after *next-дараачийн дараа сар*	*Next* January -дараагийн 1-р сар

Жил

The past			The present	The future
2001	2001	2002	2003	2004	2005	2006
*Three years ago-3 жилийн өмнө*	The year before last -уржнан жил	*Last* year-өнгөрсөн жил	*This* year-энэ жил	*Next* year-дараа жил	The year after *next-дараагийн дараа жил*	*In three years time-3 жилийн дотор*

Дахин бататгах

Today is Tuesday. Өнөөдөр бол Мягмар гараг.

Yesterday was Monday. Өчигдөр бол Даваа гараг байсан.

The day before yesterday was Sunday. Уржигдар бол Ням гараг байсан.

Tomorrow will be Wednesday. Маргааш бол Лхагва гараг.

The day after tomorrow will be Thursday. Нөгөөдөр бол Пүрэв гараг.

This month is January. Энэ сар бол 1-р сар.

Last month was December. Өнгөрсөн сар бол 12-р сар байсан.

The month before last was November. Энэний урд талын сар бол 11-р сар байсан.

Next month will be February. Дараагийн сар бол 2-р сар.

The month after next will be March. Дараачийн дараа сар бол 3-р сар.

Жишээ нь:

Mr Bean is finding out about his students birthdays. Mr. Бэнн оюутнуудынхаа төрсөн өдрийг мэдэж авч буй нь:

Mr Bean:	Sam, when is your birthday?
Student:	It is on the 22nd of September.
Mr Bean:	Oh, really! But today is the 23rd of September.
Student:	Yes.
Mr Bean:	That means your birthday was yesterday!
Student:	Yes it was.
Mr Bean:	Well, happy birthday for yesterday Sam.
Student:	Thank you.
Mr Bean:	Sally, when is your birthday?
Sally:	My birthday is on the 24th of September.
Mr Bean:	No.
Sally:	Yes. It is my birthday tomorrow!
Mr Bean and Sam:	Happy birthday for tomorrow Sally.
Sally:	Thank you.

Past simple tense-Энгийн өнгөрсөн цаг (зөвшөөрсөн хэлбэр - "I did")

Энгийн өнгөрсөн цагийг өгүүлбэрийн бүтцийг судлаж эхлэхийн өмнө ойлгож мэдэх ёстой хамгийн гол зүйл бол энэ цагийг ямар тохиолдолд хэрэглэх вэ гэдэг асуудал юм. Ямарваа нэгэн үйлдэл хийгдэж дуусан тохиолдолд энэ цагийг хэрэглэдэг . Жишээ нь:

Би гэрэл асаасан	I turned on the light	гэрэл асаах гэдэг үйлдэл хийгдэж дууссан байна.
Эцэг эх маань энэ байшинг 6 сарын өмнө худалдаж авсан	My parents bought this house six months ago	байшин худалдаж авах гэдэг үйлдэл 6 сарын өмнө хийгдэж дууссан үйлдэл байна.

Үйл үгийг дүрмийн/regular ба дүрмийн бус /irregular гэж хоёр ангилдаг. Дүрмийн үйл үгийн хувьд -ed гэсэн залгавар авч өнгөрсөн цаг нь үүсдэг бол дүрмийн бус үйл үгийн хувьд тухайн үйл үг хувирч өнгөрсөн цөг нь үүсдэг тул эдгээр үйл үгсийг цээжлэх шаардлагатай байдаг:

Subject	Past tense
I	did	had	worked	ate
you	did	had	worked	ate
he	did	had	worked	ate
she	did	had	worked	ate
it	did	had	worked	ate
we	did	had	worked	ate
you	did	had	worked	ate
they	did	had	worked	ate

Бен өчигдөр юу хийсэн бэ?

Yesterday Mr Bean woke up at 6.00 am.	Бен өчигдөр өглөөний 6 цагт сэрсэн.
He got up at 6.15 am, and went to the bathroom.	Тэр 6 цаг 15 минутанд босоод угаалгын өрөө рүү явсан.
He had a shower, then he had a shave and brushed his teeth.	Тэр шүршүүрт ороод, сахлаа хусаж, шүдээ угаасан.
He ate breakfast at about 7.00 am.	Тэр өглөөний цайгаа 7 цагт уусан.
After breakfast he read the newspaper.	Өглөөний цайны дараа сонин уншсан.
At 7.30 am he went to work.	Тэр 7 цаг 30 минутанд ажил руугаа явсан.

Зөв бичих дүрэм - Дүрмийн үйл үгнүүд:

-e - ээр төгссөн үгнүүд / -d залгавар авна. Жишээ нь: like-liked, hike-hiked

-y - ээр төгссөн үгнүүд / -d залгавар авна гэвч у нь i аар солигдоно. Жишээ нь: worry-worried, cry-cried

Зөв бичих дүрэм - Дүрмийн бус үйл үгнүүд:

Эдгээр нь ямар ч дүрэмгүй хувирна! Жишээ нь:

be-was/were
do-did
have-had
go-went

Possessive pronouns (Хамаатуулах төлөөний нэр)

Хамаатуулах төлөөний үг


I found my keys.	He has forgotten his glasses.
This is my keys.	Where has he left his glasses?

Биеийн төлөөний нэр Хамаатуулах төлөөний үг

I	би	my	миний
you	чи	your	чиний
he	тэр эрэгтэй	his	тэр эрэгтэйн
she	тэр эмэгтэй	her	тэр эмэгтэйн
it	энэ юм	its	энэ юмны
we	бид	our	манай
you	та нар	your	та нарын
they	тэд нар	their	тэд нарын

Анхаар!

Хамаатуулахын "s" -ийг үйл үгийн хураангуй хэлбэртэй андуурч болохгүй:

Нэр үг + "s = хамаатуулах төлөөний үг үү эсвэл "is" үү?
"s = хамаатуулах	"s = is
Lynne`s name. = Her name. Bob`s house. = His house.	My name`s Lynne. = My name is Lynne. Bob`s nice. = Bob is nice. Who`s English? = Who is English?
The hotel`s name`s The Marriott. = Its name is the Marriot.

Харилцан яриа:

Mr Bean meets a new student. Mr. Бэнн нэг шинэ оюутантай уулзаж байгаа нь:

Mr Bean:		Hello, my name`s Chris Bean. I`m *your* new English teacher.
Student:		Hello, Mr Chris, it`s nice to meet you.
Mr Bean:		No, that`s not right. My first name is Chris, my last name is Bean.
Student:		Oh, I`m sorry, Mr Bean.
Mr Bean:		That`s all right. What`s *your* name?
Student:		My first name is Sam, my last name is Chan.
Mr Bean:		Good. You can call me by my first name, Chris, if you like.
Student:		Great, you can call me Sam.
Mr Bean:		Good. Well it`s time to start *our* lesson.
Дэлгэрэнгvй хичээлийн агуулга		Дасгал

Today, yesterday, tomorrow... (Өнөөдөр, өчигдөр, маргааш...)

Present - Одоо	Past - Өнгөрсөн
am/is	was
are	were

Цаг хугацааны бусад илэрхийлэл

Гараг

The past - Өнгөрсөн			The present - Одоо	The future - Ирээдүй
Monday	Tuesday	Wednesday	Thursday	Friday	Saturday	Sunday
*Last Monday-Өнгөрсөн Даваа гараг*	The day before *yesterday-уржигдар*	*Yesterday-өчигдөр*	*Today-өнөөдөр*	*Tomorrow-маргааш*	The day after *tomorrow-нөгөөдөр*	*Next Sunday-дараагийн бүтэн сайн*

Сар

The past - Өнгөрсөн			The present - Одоо	The future - Ирээдүй
July	August	September	October	November	December	January
*Last* July -өнгөрсөн 7-р сар	The month before *last-өнгөрсөн сарийн сарийн өмнөх сар*	*Last* month-өнгөрсөн сар	*This* month -энэ сар	*Next* month-дараа сар	The month after *next-дараачийн дараа сар*	*Next* January -дараагийн 1-р сар

Жил

The past			The present	The future
2001	2001	2002	2003	2004	2005	2006
*Three years ago-3 жилийн өмнө*	The year before last -уржнан жил	*Last* year-өнгөрсөн жил	*This* year-энэ жил	*Next* year-дараа жил	The year after *next-дараагийн дараа жил*	*In three years time-3 жилийн дотор*

Дахин бататгах

Today is Tuesday. Өнөөдөр бол Мягмар гараг.

Yesterday was Monday. Өчигдөр бол Даваа гараг байсан.

The day before yesterday was Sunday. Уржигдар бол Ням гараг байсан.

Tomorrow will be Wednesday. Маргааш бол Лхагва гараг.

The day after tomorrow will be Thursday. Нөгөөдөр бол Пүрэв гараг.

This month is January. Энэ сар бол 1-р сар.

Last month was December. Өнгөрсөн сар бол 12-р сар байсан.

The month before last was November. Энэний урд талын сар бол 11-р сар байсан.

Next month will be February. Дараагийн сар бол 2-р сар.

The month after next will be March. Дараачийн дараа сар бол 3-р сар.

Жишээ нь:

Mr Bean is finding out about his students birthdays. Mr. Бэнн оюутнуудынхаа төрсөн өдрийг мэдэж авч буй нь:

Mr Bean:	Sam, when is your birthday?
Student:	It is on the 22nd of September.
Mr Bean:	Oh, really! But today is the 23rd of September.
Student:	Yes.
Mr Bean:	That means your birthday was yesterday!
Student:	Yes it was.
Mr Bean:	Well, happy birthday for yesterday Sam.
Student:	Thank you.
Mr Bean:	Sally, when is your birthday?
Sally:	My birthday is on the 24th of September.
Mr Bean:	No.
Sally:	Yes. It is my birthday tomorrow!
Mr Bean and Sam:	Happy birthday for tomorrow Sally.
Sally:	Thank you.

Past simple tense-Энгийн өнгөрсөн цаг (зөвшөөрсөн хэлбэр - "I did")

Би гэрэл асаасан	I turned on the light	гэрэл асаах гэдэг үйлдэл хийгдэж дууссан байна.
Эцэг эх маань энэ байшинг 6 сарын өмнө худалдаж авсан	My parents bought this house six months ago	байшин худалдаж авах гэдэг үйлдэл 6 сарын өмнө хийгдэж дууссан үйлдэл байна.

Subject	Past tense
I	did	had	worked	ate
you	did	had	worked	ate
he	did	had	worked	ate
she	did	had	worked	ate
it	did	had	worked	ate
we	did	had	worked	ate
you	did	had	worked	ate
they	did	had	worked	ate

Бен өчигдөр юу хийсэн бэ?

Yesterday Mr Bean woke up at 6.00 am.	Бен өчигдөр өглөөний 6 цагт сэрсэн.
He got up at 6.15 am, and went to the bathroom.	Тэр 6 цаг 15 минутанд босоод угаалгын өрөө рүү явсан.
He had a shower, then he had a shave and brushed his teeth.	Тэр шүршүүрт ороод, сахлаа хусаж, шүдээ угаасан.
He ate breakfast at about 7.00 am.	Тэр өглөөний цайгаа 7 цагт уусан.
After breakfast he read the newspaper.	Өглөөний цайны дараа сонин уншсан.
At 7.30 am he went to work.	Тэр 7 цаг 30 минутанд ажил руугаа явсан.

Зөв бичих дүрэм - Дүрмийн үйл үгнүүд:

-e - ээр төгссөн үгнүүд / -d залгавар авна. Жишээ нь: like-liked, hike-hiked

-y - ээр төгссөн үгнүүд / -d залгавар авна гэвч у нь i аар солигдоно. Жишээ нь: worry-worried, cry-cried

Зөв бичих дүрэм - Дүрмийн бус үйл үгнүүд:

Эдгээр нь ямар ч дүрэмгүй хувирна! Жишээ нь:

be-was/were
do-did
have-had
go-went

бичсэн: legion төрөл: АНГЛИ ХЭЛ СУРМААР Ч ЮМ ШИГ | (0) Сэтгэгдэл | найздаа илгээх

LEGIONER

Англи хэлний хичээл2

Сэтгэгдэл бичихСэтгэгдэл:

Сэтгэгдэл бичих
Сэтгэгдэл: